Παρασκευή 5 Ιουνίου 2009

Ελένη ή ο Κανένας - Ρέα Γαλανάκη

Την Κυριακή 31/05/2009 συναντηθήκαμε και πάλι, σε χώρο ανοικτό και γεμάτο ιστορία, προκειμένου να συζητήσουμε για το βιβλίο της συγγραφέας Ρέας Γαλανάκη, «Ελένη ή ο Κανένας».


Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα, βασισμένο στην πραγματική ιστορία της πρώτης γνωστής Ελληνίδας ζωγράφου από τις Σπέτσες, Ελένης Μπούκουρα Αλταμούρα, η οποία έζησε τον 19° αιώνα. Η ζωή της, εκ διαμέτρου αντίθετη με τις συμβατικές ζωές των περισσοτέρων, μάλλον δύστυχη την κατέστησε, πληρώνοντας ακριβό τίμημα στην διαπραγμάτευση της παθιασμένης της ανάγκης για ζωγραφική και ελευθερία.

Εν ολίγοις, η Ελένη, με την συμπαράσταση του πατέρα της, μεγάλου καπετάνιου στην εποχή του και ιδιοκτήτη του πρώτου Αθηναϊκού θεάτρου, φεύγει από την Ελλάδα όπου η ζωγραφική θεωρούνταν απαγορευμένη απασχόληση για τις γυναίκες.

Προορισμός της η γειτονική Ιταλία. Κι εκεί όμως, είναι αναγκασμένη να παρουσιασθεί ως άντρας, ώστε να γίνει δεκτή σε κάποια σχολή, και να παραμείνει «άντρας» έως την αποφοίτησή της. Η εξωτερική εμφάνιση όμως, δεν εμπόδισε την γυναικεία της φύση να δράσει, με αποτέλεσμα τον δεσμό της με τον επίσης ζωγράφο Σαβέριο Αλταμούρα. Το πάθος της για τον Σαβέριο οδήγησε στην γέννηση των δύο πρώτων παιδιών της εκτός γάμου. Προκειμένου για την κοινωνική της αποκατάσταση, αναγκάζεται να αλλάξει θρήσκευμα και από ορθόδοξη βαπτίζεται καθολική. Λίγο καιρό μετά τον γάμο, ο οποίος σφραγίστηκε και από την γέννηση ενός τρίτου παιδιού, η Ελένη εγκαταλείπεται από τον έρωτα της ζωής της, ενώ παράλληλα κι αυτή εγκαταλείπει στα χέρια του τον μικρό της γιο. Γυρνώντας στην Ελλάδα, αναγνωρισμένη ζωγράφος πλέον, εργάζεται και μεγαλώνει τα δύο παιδιά της. Αλίμονο, όμως, λίγο μετά την ενηλικίωσή τους τα χάνει και τα δύο από φυματίωση. Απομονώνεται στο σπίτι της στις Σπέτσες, για τα τελευταία είκοσι πέντε έτη της ζωής της, όπου ζει μέσα σε βαθιά κατάθλιψη, ίσως και τρέλα. Όταν ενήλικας πια, το τρίτο της παιδί την επισκέπτεται για να την γνωρίσει, αισθάνονται και οι δύο ξένοι μεταξύ τους και έκτοτε δεν ξανασυναντιούνται. Η Ελένη πέθανε το 1900 μ.Χ. , αφού όμως πρώτα έκαψε τα περισσότερα εκ των έργων της. Μετά τον θάνατό της, ο αδελφό της καίει και το μεγαλύτερο μέρος της αλληλογραφίας της, τεκμήρια της ασύμβατης και ασυμβίβαστης ζωής της.

Κατά την κουβέντα, κοινή διαπίστωση υπήρξε ότι η Ρέα Γαλανάκη γνωρίζει να χειρίζεται καλά την γλώσσα. Το κείμενό της είναι λογοτεχνικό, πλην όμως, έντονα επιτηδευμένο σε κάποια σημεία. Μια άποψη ήταν ότι αν και είχε μια πραγματικά αξιόλογη ιστορία στα χέρια της, δεν κατάφερε να την ζωντανέψει αρκετά, ώστε να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Το τέλος ήταν εξ αρχής γνωστό. Το κομμάτι του έργου όπου η αφήγηση είναι σε πρώτο ενικό πρόσωπο, ήταν μεγάλο και κουραστικό. Όμως ως γνωστό, ελάχιστα στοιχεία υπάρχουν για την πρώτη Ελληνίδα ζωγράφο, πάνω στα οποία βασίστηκε αυτό το βιβλίο. Ίσως η συγγραφέας, ηθελημένα δεν εμπλούτισε την ιστορία αυτή με φανταστικά γεγονότα, ώστε να μην διακινδυνεύσει να αλλοιώσει τα ελάχιστα απομεινάρια μιας τόσο δραματικής ζωής. Το βιβλίο της αποτελεί μια λογοτεχνική απόδοση ιστορικών γεγονότων.

Θεωρώ ότι μας γνώρισε την Ελένη Μπούκουρα Αλταμούρα….

Μαρκέλλα

Δεν υπάρχουν σχόλια: