Πρώτη στάση: Χιλή… στον Ερνάν Ριβέρα Λετελιέρ με το έργο του “Η αφηγήτρια ταινιών”
Ήταν τελικά πολύ εύστοχη επιλογή η Αφηγήτρια Ταινιών για να ανοίξει τη νέα αναγνωστική χρονιά της Λέσχης μας, και όχι μόνο για την εξαιρετική σύμπτωση να συμπληρώνονται εκείνη τη μέρα 218 χρόνια από τη γέννηση του “παππού” του κινηματογράφου. Ποιος ήταν; Ήταν ο Βέλγος Φυσικός Ζοζέφ Πλατό (Joseph Plateau), ο οποίος -όπως μας υπενθύμισε η Google με το doodle εκείνης της ημέρας- με τη δημιουργία του “φαινακιστοσκοπίου” (phenakistiscope) το 1832 άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία του κινηματογράφου.
Του κινηματογράφου που δεσπόζει στην Αφηγήτρια Ταινιών, του Ερνάν Ριβέρα Λετελιέρ. Και ήταν εύστοχη επιλογή γιατί πυροδότησε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από τα θέματα που βρίσκονται στον πυρήνα του βιβλίου.
Πρώτα όμως λίγα λόγια για την πλοκή. Διαβάζουμε στη σύνοψη του οπισθόφυλλου: “Σ' ένα μικρό χωριό στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, όπου οι περισσότεροι κάτοικοι δουλεύουν στα ορυχεία του νίτρου, ένα χαρισματικό κορίτσι αποκτά απρόσμενα το ρόλο της αφηγήτριας ταινιών. Οι άνθρωποι προτιμούν να ακούν εκείνη να αφηγείται και να ζωντανεύει μπροστά τους τις ταινίες παρά να τις βλέπουν στο σινεμά του οικισμού, και στριμώχνονται στο σπίτι της για να παρακολουθήσουν τις αυτοσχέδιες παραστάσεις της. Μέσα από την πορεία της μικρής αφηγήτριας, μεταφερόμαστε στο άνυδρο τοπίο της πάμπας, όπου η ζωή είναι σκληρή και απογυμνωμένη από κάθε κίνητρο να τη ζήσεις.”
Και πράγματι η ζωή ήταν πολύ σκληρή και άδικη στον οικισμό της πάμπας όπου έμενε η αφηγήτρια και η οικογένειά της. Από τη μία, τα σπίτια από λαμαρίνες όπου διέμεναν οι εργάτες - τα πλίθινα ανήκαν στους υπαλλήλους και οι πολυτελείς βίλες στους Γιάνκηδες- και από την άλλη, η σχεδόν ανύπαρκτη κοινωνική θέση της γυναίκας καθώς, όπως μας πληροφορεί και η ίδια, “θεωρούσαν ότι οι γυναίκες είναι μονάχα για να στρώνουν τα κρεβάτια και να πλένουν τα πιάτα”.
Στη συζήτησή μας, λοιπόν, κυριάρχησαν θέματα του βιβλίου όπως το χτύπημα σε μια πόρτα, που τελικά δεν ανοίχτηκε - Αλλά… εδώ είναι μάλλον απαραίτητη μια φιλική προειδοποίηση: Η συνέχεια της παρούσας ανάρτησης βρίθει από spoilers, γι’ αυτό καλύτερα μην συνεχίζεις αγαπητέ αναγνώστη, στην εξαιρετική εκείνη περίπτωση που δεν έχεις διαβάσει ακόμα το βιβλίο, αλλά προτίθεσαι να το κάνεις. Εμείς το είπαμε και αμαρτίαν ουκ έχομεν.
Το χτύπημα λοιπόν σε μια πόρτα, που τελικά δεν ανοίχτηκε, ήταν αρκετό για να “ανοίξει" μια πολύ ενδιαφέρουσα ανταλλαγή απόψεων γύρω από το θέμα της συγχώρεσης και όχι μόνο. Κάποιοι αντιμετωπίσαμε την απόφαση της κόρης να μην ανοίξει την πόρτα στη μάνα, όταν φτάνει η στιγμή να της την χτυπήσει μετά από χρόνια εγκατάλειψης, ως αδυναμία της πρώτης να την συγχωρέσει. Άλλοι θεώρησαν ότι μάλλον ο συγγραφέας εστίασε στον οίκτο που ένιωσε η κόρη για τη μάνα, ίσως και στον φόβο μήπως τελικά ακολουθεί τα χνάρια της.
Άλλο θέμα που μας έκανε εντύπωση στην Αφηγήτρια ήταν το δέσιμο των παιδιών με τον πατέρα τους και η αλληλοστήριξη, αλλά και το πόσο διέφεραν σαν οικογένεια από τον μέσο όρο της κοινωνίας που ζούσαν, όπου δε συνέβαινε τίποτα και όπου η θέση της γυναίκας ήταν πολύ υποβαθμισμένη. Αντίθετα, εκείνοι δημιούργησαν ένα γεγονός που φώτιζε την καθημερινότητά τους και αυτό ήταν η αφήγηση των ταινιών, ενώ ο πατέρας, δίκαιος προς την κόρη του κι ας ανήκει στο υποτιμημένο γυναικείο φύλο, της επιτρέπει να διαγωνιστεί με τα αδέρφια της και να κερδίσει επάξια τον ρόλο της αφηγήτριας.
Στο τέλος, όμως, έρχεται το “ράδιο με ανθρωπάκια” (έτσι περιέγραφαν την πρώτη τηλεοπτική συσκευή που έφερε ο ζαχαροπλάστης στο νιτροχώρι) και μαζί του φέρνει την αλλαγή, σε μια προσπάθεια του συγγραφέα να μας υπενθυμίσει ότι στον βωμό της εξέλιξης κάποιες φορές θυσιάζονται ιδιαίτερες συνήθειες που αποτελούσαν αφορμή ώστε να επικοινωνήσουν μεταξύ τους οι άνθρωποι.
Επιμέλεια ανάρτησης: Α2 (Αρετή και Αποστολία)
